Jerozolima
Jerozolimę Arabowie nazywają Al-Quds, czyli ,,Święta”, położona jest na płaskowyżu centralnym Palestyny na 31°47′ długości geograficznej wschodniej, na wysokości około 770 m nad poziomem Morza Śródziemnego, 165 m nad poziomem Morza Martwego. Dzieli się na dwie części: Stare Miasto i Nowe Miasto.
Stare Miasto, zamknięte prawie całkowicie w murach, które otaczają najcenniejsze pośród Miejsc Świętych i główne zabytki okresu Starego i Nowego Testamentu, rozpościera się na dwóch wzgórzach, przedzielonych doliną w dużej części zasypaną. Dolina ta przechodzi przez miasto w kierunku północ-południe, od Bramy Damasceńskiej aż do sadzawki Siloe. W epoce rzymskiej nadano jej nazwę Tyropeon, a dziś zwana jest przez Arabów al-Wad, czyli Doliną. Dwa wzgórza, znajdujące się prawie całkowicie poza obrębem dzisiejszych murów południowych, są położone naprzeciw siebie. Zachodnie, wyższe (około 770 m npm.) i rozleglejsze, podzielone jest przez niewielkie zapadlisko poprzeczne, biegnące wzdłuż ulicy Króla Dawida, na Syjon w części południowej i Gareb w części północnej. Od zachodu i południa oddziela je biblijna dolina Bcn Hinnom (Gehenna), dzisiejsza Wadi ar-Rababi. Wzgórze wschodnie jest niższe (około 740 m). Zaznaczają się w nim trzy wzniesienia, opadające od północy na południe : Bezctha, Moria, Ofel. Również ono oddzielone jest od wschodu biblijną doliną Cedronu albo Jozafata od Góry Oliwnej (Dżabal at~Tur) i jej południowego przedłużenia Baten al-Hawa, zwanego powszechnie „Górą Zgorszenia”.
Brama Damasceńska
Ten wspaniały przykład architektury XVI wieku jest w obecnych warunkach najważniejszym centrum Starego Miasta. O każdej porze dnia możemy tu oglądać barwne, typowo wschodnie widowisko. Przez bramę przelewają się ustawicznie tłumy ludzi różnego pochodzenia. Wewnątrz bramy wystawione są na sprzedaż różne przedmioty miejsco¬wego wyrobu oraz liczne dzienniki i magazyny. Plac przed bramą jest dziś przecięty w połowie wykopaliskami, podjętymi przez jordański Departament Starożytności. Wydobyto na światło dzienne między innymi wschodni wylot bramy wzniesionej w Aelia Capitolina za czasów Hadriana. Po zewnętrznej stronie muru, między Bramą Damasceńską i położoną na wschód od niej Bab az-Zahira {zwaną też Bramą Heroda) znajduje się stacja arabskich linii autobusowych. Brama Damasceńska od VII w. nosi arabską nazwę Bab al-’Amud (,,Brama Kolumny”), ze względu na kolumnę, stanowiącą rzymski kamień milowy, która wznosiła się tutaj od czasów Aelia Capitolina, jak to widoczne jest na mapie mozaikowej z Madaby. Natomiast hebrajska nazwa tej bramy brzmi Sza’ar Szechem (Brama Sychem).
Meczet Skały
Meczet zwany „Kopułą Skały”, wznosi się na środku czworobocznej platformy o wysokości około 3 m. W ośmiu punktach wyjść można na platformę po schodach. Każde z tych wejść ozdobione jest u szczytu elegancką fasadą, składającą się z kilku kolumn starożytnych, na których wspie¬rają się arkady.
Meczet Kopuły Skały zbudowany został w roku 691 na planie ośmiokąta przez artystów bizantyjskich za rządów kalifa Abd al-Maleka z dynastii Ommajadów. Mimo licznych późniejszych przeróbek zachowuje on do dziś pełen harmonii układ pierwotny. Prac restauracyjnych dokonano za Bibarsa (1261), za Malek al-Adela (1295-1296), który odnowił mozaiki, za Malek ad-Dahera, który naprawił szkody wyrządzone w roku 1447 przez piorun, za Solimana Wspaniałego (1545), który kazał pokryć ścian zewnętrzne kolorowymi majolikami w miejsce mozaik, pokrywających je od VII w.
Tutaj Abraham miał zapalić stos, by ofiarować na nim swego syna Izaaka. Tu znajdowało się słynne klepisko Arauny, a później, gdy wzniesiono Świątynię Salomona, skała służyła za podstawę ołtarza całopaleń. W IV w. Żydzi zgromadzili się wokół tej jedynej pozostałości Świątyni Salomona, by opłakiwać jej zniszczenie.
Legenda muzułmańska opowiada zaś, że Mahomet miał przybyć z Mekki do Jerozolimy na swym wspaniałym, podarowanym mu przez archanioła Gabriela wierzchowcu, noszącym imię al-Burak, by modlić się przy tej skale przed wyruszeniem w drogę do nieba.
Mur Płaczu
W odległości około 100 m na zachód od Bab as-Silsileh znajduje się po lewej ulica, która prowadzi do muru, gdzie Żydzi zbierają się na modlitwy i lamentacje, zwłaszcza w wigilie szabatów i dni świątecznych, o zachodzie słońca.
Łatwiejsze dojście na wielki plac przed Murem Płaczu jest przez Bramę Mugrabijiów (Bab al-Mugharba) lub przez Bramę Dawida, lub też przez dzielnicę ormiańską.
Po zburzeniu Świątyni przez Rzymian Żydzi gromadzili się by ją opła¬kiwać, wokół świętej skały. Gdy skała została nakryta muzułmańskim meczetem, Żydzi musieli się zadowolić możnością przychodzenia na modlitwę przed ten właśnie mur. Jest to najokazalsza pozostałość murów herodiariskich, które otaczały Świątynię. Próba zamieniania tego miejsca publicznego na synagogę, podjęta w roku 1929, doprowadziła do po¬ważnego konfliktu między Arabami i Żydami. Muzułmanie czczą to miejsce, gdyż tędy Mahomet miał przejechać na swym wierzchowcu zwanym al-Burak.
Sanktuarium Wniebowstąpienia
Na szczycie Góry Oliwnej, uważanym przez wiernych za dokładnie to samo miejsce, z którego Jezus wzniósł się do nieba, powstała w roku 375 rotunda, do której w roku 438 dobudowano oratorium i klasztor dla mężczyzn, ufundowany przez ś w. Melanię Młodszą dla sprawowania liturgii w Bazylice.
Badania archeologiczne widocznych jeszcze resztek archeologicznych (części fundamentów muru zewnętrznego z podstawami kolumn) pozwoliły rozpoznać w nich budowlę wzniesioną przez krzyżowców na planie ośmiokąta, wpisanego w okrąg o promieniu 18,40 m, z wewnętrzną kolumnadą podtrzymującą okrągły bęben, na którym opiera się kopuła. Kopuła była u szczytu otwarta ku niebu. Pod nią wznosiła się kaplica, chro¬niąca kamień, na którym legenda dopatrywała się śladów stóp Chrystusa. Kaplica, ozdobiona zgrabnymi lukami, opierającymi się na kapitelach kolumienek, została w roku 1187 zamieniona na meczet i przykryta przez muzułmanów w roku 1200 ciężką kopułą.
Co roku w święto Wniebowstąpienia franciszkanie sprawują tutaj służbę Bożą. Przychodzą tu w wigilię święta, śpiewają pierwsze nieszpory, a o północy jutrznię.