Spowiedź
W prawie kościelnym oraz katechizmie kościoła katolickiego znaleźć będziemy mogli wiele informacji dotyczących poszczególnych sakramentów, tak samo będzie też z sakramentem pokuty. Znajduje się wokół niego cała dodatkowa otoczka, odpowiednie przygotowanie do jego przystąpienia oraz także obrządek po jego przyjęciu. Zatrzymując się jednak na przygotowaniu do sakramentu spowiedzi mówimy o tak zwanych warunkach dobrej pokuty, czy też spowiedzi. Pierwszym z nich jest rachunek sumienie, w tym momencie osoba wierna stara przypomnieć sobie wszystkie swoje złe uczynki, które popełniła od ostatniej spowiedzi. Wszystkie z tych, które przyszły na myśl muszą być wypowiedziane w czasie spowiedzi. Kolejny punkt to żałowanie za grzechy, które zostały popełnione, co także powinno być szczere i wypływać z indywidualnej chęci poprawy. Postanowienie poprawy to także kolejny punkt, który wierny musi spełnić przed przystąpieniem do sakramentu pokuty. Kolejnym punktem jest szczerza i dokładna spowiedź, gdzie kapłanowi nie tylko przekazujemy swoje grzechy, ale możemy także zadawać pytania i dzielić się wątpliwościami. Po uzyskaniu rozgrzeszenia penitent musi jeszcze zadośćuczynić Panu Bogu oraz bliźniemu, poprzez naprawienie krzywd, które wyrządził w grzechu, modlitwę i tak dalej. Oprócz tego przed przystąpieniem do samej spowiedzi wierny powinien odmówić specjalną modlitwę, tak samo także zachować się po jej zakończeniu. Całe zestawy modlitw znajdują się w książeczkach do nabożeństwa oraz w katechizmie kościoła katolickiego.
Rachunek sumienia
Rachunek sumienia jest charakterystyczny dla wiary katolickiej i innych religii, które uznają spowiedź jako sakrament. Przez teoretyków wiary jest bardzo mądrze określany mianem introspektywnej analizy aksjologicznej. Przekładając to najbardziej prosty język można stwierdzić, że rachunek sumienia jest moralną oceną naszego własnego postępowania, czynów, myśli i tym podobnych elementów. Rachunek taki ma miejsce przede wszystkim bezpośrednio przed przystąpieniem do sakramentu spowiedzi, co jest jednym z najważniejszych warunków dobrej spowiedzi.
Rachunek sumienia jest niczym innym jak oceną własnego uczynków i myśli pod względem ich moralności. Ocena takowa ma miejsce przede wszystkim przed przystąpieniem do sakramentu pokuty. Rachunek sumienia odgrywał będzie fundamentalną rolę jeśli chodzi o przybliżenie własnej sytuacji i rozwoju na tle moralnym i duchowym. W przypadku chrześcijaństwa stanowić będzie nieodzowny fundament ciągłego nawracania swojej osoby oraz jednoczesnego umacniania wiary, co będzie bardzo ważnym dla każdej osoby związanej z kościołem.
W historii kościoła bardzo duża grupa świętych oraz błogo sławionych praktykowała codzienny rachunek sumienia oraz polecała go innym. Dzięki takiej częstotliwości jego wykonywania człowiek posiada o wiele więcej szans na rzucanie wyzwania swoim słabościom oraz podejmowanie drobnych z drugiej jednak strony konkretnych postanowień, które mają prowadzić do poprawy oraz do jednoczesnego udoskonalania. Rachunek sumienia odprawiany codziennie powinien być krótki i przede wszystkim szczery, jednocześnie zakończony aktem żalu za swoje grzechy. Bardzo dobre jest także podjęcie postanowienia poprawy i jego sumienna realizacja. W dzisiejszych czasach praktyka taka jest szczególnie przydatna gdyż z każdej strony na człowieka czyhają liczne pokusy.
Częstotliwość spowiedzi
Każdy katolik posiada obowiązek przystąpienia do sakramentu pokuty co najmniej raz w przeciągu roku oraz w momencie kiedy dopuścił się grzechu śmiertelnego, przystąpienie do komunii w stanie takiego grzechu jest uważane za świętokradztwo. W obecnych praktykach duszpasterskich przyjęła się comiesięczna spowiedź. Bardzo duży odsetek wierzących spowiadać będzie się w pierwsze czwartki, czy też szczególnie piątki miesiąca. Zwyczaj ten wiąże się między innymi z przyjmowanie komunii świętej, która uznawana jest jako wynagradzająca właśnie w pierwszy piątek miesiąca i wynikać będzie z objawień świętej Małgorzaty. Ponoć ukazać miał się jej Jezus, który oznajmił, że każdy przystępujący przez kolejne dziewięć miesięcy z rzędu do komunii w okresie pierwszego piątku, otrzyma dar łaski pokuty ostatecznej, co powoduje, że nie jest możliwym umarcie w stanie niełaski, czy też bez świętych sakramentów. Oprócz tego kościół zalecać będzie jednak jak najczęstszą spowiedź, także z grzechów lekkich, co powinno być normalnym dla wszystkich wierzących. Przypominają o tym między innymi duchowi przewodnicy kościoła, którzy twierdzą że częsta spowiedź będzie wzmagała samopoznanie, wzrost chrześcijańskiej oraz czysto ludzkiej pokory. Z drugiej jednak strony nie powinniśmy popadać w fanatyzm, wszystko zależy od naszego sumienia oraz od potrzeb wyrzucenia z siebie grzechów i postanowienia poprawy, co nie zawsze jest tak łatwym jak mogło by się wydawać i może kosztować nas bardzo wiele.
Tajemnica spowiedzi
Tajemnica spowiedzi to jeden z podstawowych obowiązków księdza i spowiednika, który obwarowany został przez kościół szeroką gamą różnorodnych kar. Z tego też powodu niemożliwym jest wskazanie szerzej znanego przypadku kiedy zasada ta zostałaby złamana. Oprócz tego kapłan ma obowiązek zachowywać się tak jakby wcześniejsza spowiedź w ogóle nie miała miejsca. Tajemnica spowiedzi jest szanowana obecnie przez skrajną większość krajów oraz ich prawo (nawet w większym stopniu niż tajemnica lekarska, z której lekarza zwolnić może sąd). Powoduje to, że ksiądz jest całkowicie zwolniony z obowiązku zeznawania z faktów, o których mógł się dowiedzieć w momencie spowiedzi. Tajemnica ta jest wiążąca także dla osób trzecich, które przypadkowo poznały jej treść, czy też występując w roli tłumacza.